سرطان لثه ( oral cancer ) ، یکی از انواع سرطان‌های دهانی، موضوعی است که به دلایل مختلفی می‌تواند به وجود آید و سلامتی دهان و دندان‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. شناخت علائم و دلایل این بیماری می‌تواند نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و درمان موثر آن داشته باشد.
در این مقاله از دکتر حمیدرضا افضلی که متخصص روش های زیبایی دندان می باشد، به بررسی مفاهیم کلیدی مرتبط با سرطان لثه پرداخته‌ایم. از جمله اینکه سرطان لثه چیست، علائم و نشانه‌های آن کدامند، و چه عواملی می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. همچنین، روش‌های پیشگیری، راه‌های درمان و عوارض احتمالی این نوع سرطان را مورد بحث قرار می‌دهیم.
علاوه بر این، تفاوت‌های میان سرطان لثه و التهاب لثه را بررسی کرده و زمان مناسب برای مراجعه به پزشک را مشخص خواهیم کرد. آگاهی و آموزش در زمینه‌ی این بیماری می‌تواند گام مهمی در جهت حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از بیماری های دهان و دندان باشد..
سرطان لثه چیست؟
سرطان لثه (Oral Cancer) به نوعی از سرطان گفته می‌شود که قسمت‌های مختلف حفره دهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این قسمت‌ها شامل لب‌ها، لثه‌ها، سقف دهان، گلو، زیر زبان و سایر بخش‌های دهان هستند. بنابراین، ممکن است نام‌های مختلفی مانند سرطان دهان و لثه، سرطان دهان و گلو، سرطان دهان و زبان و غیره را در این زمینه بشنوید.
این سرطان معمولاً به صورت یک زخم یا توده در لثه‌ها ظاهر می‌شود که از بین نمی‌رود. این زخم‌ها ممکن است دردناک باشند و بهبود نیابند، و می‌توانند باعث خونریزی، تورم و حتی شل شدن دندان‌ها شوند.
علائم سرطان دهان و لثه
سرطان دهان و لثه می‌تواند علائم متنوعی داشته باشد که توجه به آن‌ها می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند. برخی از علائم شایع این سرطان‌ها عبارتند از:
- زخم‌های غیرقابل بهبود: وجود زخم‌هایی در دهان یا لثه که بهبود نمی‌یابند و بیش از دو هفته باقی می‌مانند.
- لکه‌های قرمز یا سفید: بروز لکه‌های قرمز یا سفید رنگ در دهان یا روی لثه‌ها که از بین نمی‌روند.
- توده یا ضخیم‌شدگی: وجود توده یا ضخیم‌شدگی در نواحی مختلف دهان، لثه‌ها، یا گلو که به لمس حساس و دردناک است.
- خونریزی غیرعادی: خونریزی مداوم و غیرعادی در دهان یا لثه‌ها بدون دلیل مشخص.
- درد مداوم: درد مداوم در دهان یا گلو که به مرور زمان بدتر می‌شود.
- شل شدن دندان‌ها: شل شدن یا افتادن دندان‌ها بدون دلیل مشخص.
- مشکل در بلعیدن یا جویدن: دشواری در بلعیدن، جویدن یا حرکت دادن زبان و فک.
تشخیص زودهنگام سرطان دهان و لثه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان در مراحل اولیه می‌تواند نتایج بهتری داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید.
علت سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به مصرف دخانیات و الکل، عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، تغذیه نامناسب، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آفتاب، سابقه بیماری‌های دهان و دندان، سیستم ایمنی ضعیف، سابقه خانوادگی سرطان، و افزایش سن اشاره کرد.
این عوامل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهند و آگاهی از آن‌ها می‌تواند به پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.
عوامل تشدید خطر ابتلا به سرطان لثه
تعدادی از عوامل بیرونی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان لثه را افزایش دهند، اگرچه همه افرادی که شامل این موارد هستند لزوماً به سرطان مبتلا نمی‌شوند. این عوامل شامل مصرف زیاد الکل، تحریک مزمن دهان، رژیم غذایی فاقد میوه و سبزیجات، بهداشت نامناسب دهان، سیگار کشیدن یا استفاده از سایر محصولات تنباکو، ابتلا به کم خونی، انجام پیوند سلول‌های بنیادی، سابقه خانوادگی سرطان و داشتن زخم در دهان بیش از یک ماه می‌باشند. این عوامل به‌ویژه در افراد بالای 40 سال تأثیر بیشتری در افزایش خطر ابتلا به سرطان لثه دارند.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان لثه
برای پیشگیری از سرطان لثه، اتخاذ سبک زندگی سالم و مراقبت مناسب از دهان و دندان اهمیت زیادی دارد. ترک دخانیات و کاهش مصرف الکل از مهمترین اقداماتی است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان لثه و بیماری های دهان و دندان را کاهش دهد. رعایت بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان، نیز ضروری است.
داشتن رژیم غذایی سالم با مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، استفاده از کرم‌های ضد آفتاب برای لب‌ها، دریافت واکسن HPV و جلوگیری از تحریک مزمن دهان از دیگر اقدامات موثر در پیشگیری هستند. همچنین، مدیریت بیماری‌های مزمن و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده زخم‌های مداوم دهانی می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان لثه موثر باشد.
درمان سرطان لثه
درمان سرطان لثه بسته به میزان پیشرفت آن شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و درمان‌های دارویی می‌شود. جراحی برای برداشتن تومور و احتمالاً جراحی ترمیمی پس از آن انجام می‌گیرد. پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیز ممکن است به‌تنهایی یا همراه با جراحی استفاده شوند.
درمان‌های خانگی مانند استفاده از شوینده‌های مناسب دهان و مصرف مواد غذایی مفید برای بهبود زخم‌ها می‌توانند در تسریع بهبود و جلوگیری از عفونت مؤثر باشند. پیگیری منظم با تیم پزشکی برای ارزیابی و مدیریت عوارض جانبی نیز ضروری است.
جهت رزرو نوبت و دریافت مشاوره تخصصی فرم زیر را تکمیل نمایید.
عوارض احتمالی سرطان لثه چیست؟
سرطان لثه می‌تواند عوارض جدی مانند درد مزمن، خونریزی و عفونت، مشکلات در جویدن و بلعیدن، شل شدن و از دست دادن دندان‌ها، تغییر در گفتار، تورم و تغییر شکل صورت، مشکلات تنفسی، گسترش به سایر قسمت‌های بدن مانند غدد لنفاوی و ریه‌ها، و عوارض ناشی از درمان‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی را به همراه داشته باشد.
این عوارض ممکن است شامل خشکی دهان، زخم‌های دهانی، خستگی، تهوع و کاهش وزن باشند. علاوه بر این، اثرات روانی و اجتماعی مانند افسردگی و اضطراب نیز می‌توانند کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهند. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند.
تفاوت سرطان لثه با التهاب لثه؟
سرطان لثه ناشی از رشد غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی است و علائمی از جمله زخم‌های غیرقابل بهبود و خونریزی دهان دارد. از سوی دیگر، التهاب لثه به دلیل تجمع پلاک و باکتری‌ها در لثه ایجاد می‌شود و با قرمزی، تورم و خونریزی لثه‌ها همراه است. درمان سرطان لثه پیچیده‌تر است و نیازمند رویکردهای چندگانه مانند جراحی و شیمی‌درمانی است، درحالی که التهاب لثه با بهبود بهداشت دهان و دندان قابل کنترل و درمان است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در طول زندگی ممکن است زخم‌هایی در دهان، لب یا لثه ظاهر شوند که بیشتر ناشی از آفت دهان هستند و به مرور زمان بهبود می‌یابند. اما اگر زخمی در دهان به مرور زمان خوب نشود و مدت طولانی باقی بماند، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، اگر توده‌ای را در هر قسمت از دهان خود حس می‌کنید، برای بررسی آن مشاوره پزشکی دریافت کنید. مقایسه زخم دهان خود با عکسهای سرطان دهان می‌تواند به شما در تشخیص بهتر کمک کند. نشانه‌های مشکوک را جدی بگیرید و برای اطمینان از سلامت دهان و پیشگیری از انواع سرطان دهان به پزشک مراجعه کنید.
عکسهای سرطان لثه
در آخر علاوه بر تصاویر ارائه شده از سرطان لثه در این مقاله در این قیمت به چند نمونه دیگر اشاره می‌کنیم.
جمع بندی
سرطان لثه نوعی سرطان است که با زخم‌های غیرقابل بهبود، توده‌های غیرمعمول، خونریزی غیرعادی و درد مداوم همراه است. علل آن شامل مصرف دخانیات، الکل، عفونت HPV و بهداشت ضعیف دهان است. برای پیشگیری، ترک دخانیات، کاهش مصرف الکل، رعایت بهداشت دهان، مصرف میوه و سبزیجات و دریافت واکسن HPV توصیه می‌شود.
درمان‌ها شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. تفاوت بین سرطان لثه و التهاب لثه نیز مورد بررسی قرار گرفت؛ سرطان لثه بدخیم و پیچیده‌تر است، در حالی که التهاب لثه با بهبود بهداشت قابل کنترل است. در صورت مشاهده زخم‌های غیرقابل بهبود یا توده‌های غیرمعمول در دهان، باید به پزشک مراجعه کرد.
دکتر حمیدرضا افضلی
سوالات متداول
علائم اولیه سرطان لثه چیست؟
علائم اولیه سرطان لثه شامل زخم‌هایی در دهان که بهبود نمی‌یابند، توده یا ضخیم‌شدگی در لثه، خونریزی غیرعادی، درد مداوم در دهان یا فک، شل شدن دندان‌ها، و تغییرات در گفتار و بلعیدن می‌باشد. اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید و بهبود نمی‌یابند، باید به پزشک مراجعه کنید.
عوامل خطرزا برای ابتلا به سرطان لثه چیست؟
عوامل خطرزا برای ابتلا به سرطان لثه شامل مصرف دخانیات و الکل، عفونت HPV، بهداشت دهان و دندان ضعیف، رژیم غذایی نامناسب بدون مصرف کافی میوه و سبزیجات، سابقه خانوادگی سرطان، و داشتن زخم‌های دهانی که بیش از یک ماه باقی می‌مانند، می‌باشد. افراد بالای 40 سال بیشتر در معرض خطر هستند.
چگونه می‌توان از سرطان لثه پیشگیری کرد؟
پاسخ: برای پیشگیری از سرطان لثه، ترک دخانیات و کاهش مصرف الکل بسیار مهم است. رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان، داشتن رژیم غذایی سالم با مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، استفاده از کرم‌های ضد آفتاب برای لب‌ها، دریافت واکسن HPV، و جلوگیری از تحریک مزمن دهان از دیگر اقدامات مؤثر در پیشگیری هستند. همچنین، مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای بررسی وضعیت دهان و دندان‌ها توصیه می‌شود.