پرسلین دندان چیست؟ آشنایی جامع و کامل

زمانی که برای ترمیم دندان یا روکش کردن دندان و یا یکی از روش های زیبایی دندان به مطب دندانپزشکی مراجعه می‌کنید، پرسلین یکی از نام‌های پرتکراری است که می‌شنوید. روکش‌هایی که از پرسلین ساخته می‌شوند، به طور گسترده در دندانپزشکی استفاده می‌شوند. اما سؤالی که پیش می‌آید این است که پرسلین دندان چیست؟ در این مقاله پرسلین دندانی را به شما معرفی می‌کنیم و کاربردهای روکش پرسلین در دندانپزشکی را به شما توضیح می‌دهیم.

معرفی پرسلین دندانی

پرسلین دندان چیست؟ پرسلین یا پرسلن دندان که به آن سرامیک دندان هم گفته می‌شود، معمولاً از کائولن، کوارتز و فلدسپات ساخته می‌شود. پرسلین استحکام بالایی دارد و با دلیل شباهت زیادی که به دندان‌های طبیعی دارد برای ترمیم‌های دندانی مختلف مثل ساخت روکش یا ونیر استفاده می‌شود. این ماده زیست‌سازگار و محکم است و ظاهری شبیه به مینای طبیعی دندان ایجاد می‌کند.

تاریخچه استفاده از پرسلین در دندانپزشکی

به نقل از کتاب Comprehensive Biomaterials، ایده استفاده از پرسلین اولین‌بار در سال 1774 مطرح شده است. اولین پرسلین‌های دندانی از کائولن، فلدسپات و کوارتز ساخته شدند؛ اما تا سال 1838 طول کشید تا پرسلین‌های دندانی با شفافیتی ساخته شوند که با دندان‌های دیگر مطابقت داشته باشد. ویژگی‌هایی مثل استحکام بالا و زیبایی باعث شده است که امروزه پرسلین دندانی کاربردهای مختلفی در دندانپزشکی داشته باشد.

کاربردهای روکش پرسلین در دندانپزشکی

اکنون زمان آن رسیده است که بدانیم کاربردهای پرسلین دندان چیست. پرسلین کاربردهای زیادی در دندانپزشکی دارد و برای ساخت روکش‌های دندان، ونیر دندان و بریج و… از آن استفاده می‌شود. اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن ساخت روکش است.

روکش پرسلین

زمانی که دندان به طور گسترده دچار پوسیدگی شده است یا زمانی که یک دندان عصب‌کشی می‌شود، دندان دیگر استحکام قبل را ندارد و آسیب‌پذیرتر از قبل است. برای این دندان‌ها دندانپزشک از یک روکش استفاده می‌کند. روکش‌ها مانند تاج دندان هستند؛ اما به‌صورت مصنوعی و در لابراتوار دندانسازی ساخته می‌شوند. روکش به طور کامل سطح دندان را می‌پوشانند و به‌این‌ترتیب هم ظاهر آن را شبیه دندان‌های سالم و طبیعی می‌کنند و هم از شکستن دندان جلوگیری می‌کنند. این روکش‌ها ممکن است به شکل روکش تمام پرسلین یا روکش پرسلین متصل به فلز (PFM) ساخته شوند. پس در اصل روکش‌های پرسلینی برای:

• ترمیم دندان‌شکسته یا دندانی که پوسیدگی وسیع دارد
• تقویت دندان و جلوگیری از شکستن دندان
• محافظت از دندان و جلوگیری از ازبین‌رفتن دندان
• بهتر کردن ظاهر دندان
• زیباتر کردن لبخند

بریج یا پل دندان

باتوجه‌به این که پرسلن یک ماده محکم است، می‌توانیم از آن برای جایگزین‌کردن یک یا دو دندان کشیده شده هم استفاده کنیم. برای این کار، از پروتزی به اسم بریج یا پل دندان استفاده می‌کنیم. بریج یک پروتز دندانی است که از کنار هم قرارگرفتن چند روکش دندان درست می‌شود. این پروتز از دو طرف، مثل یک روکش، روی دندان‌های سالم قرار می‌گیرد و جای دندان ازدست‌رفته را پر می‌کند.

ونیر پرسلین

یکی دیگر از کاربردهای پرسلین در دندانپزشکی استفاده از آن به‌عنوان ونیر دندان است. ونیرها یک‌لایه سرامیکی نازک هستند که روی سطح جلویی دندان‌ها چسبانده می‌شوند و مشکلاتی مثل زردشدن رنگ دندان و شکستگی‌های جزئی دندان را برطرف می‌کنند. ونیر پرسلین به دلیل زیبایی و استحکام بالایی که دارد برای اصلاح لبخند استفاده می‌شود.

ایمپلنت دندان

زمانی که می‌خواهید یک دندان ازدست‌رفته را با ایمپلنت جایگزین کنید، جراح ابتدا یک پایه مخصوص را داخل استخوان فک شما قرار می‌دهد که به آن فیکسچر ایمپلنت می‌گوییم. سپس یک قطعه کوچک روی آن پایه متصل می‌کند و یک روکش هم روی آن قرار می‌دهد تا ایمپلنت زیبایی و عملکرد یک دندان طبیعی را داشته باشد. روکش دندان پرسلین روکشی است که برای ایمپلنت دندان نیز می‌توانید از آن استفاده کنید.

پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از قیمت کاشت دندان به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

آنله

آنله نوعی ترمیم است که ظاهری شبیه به یک روکش نصفه دارد. این ترمیم زمانی استفاده می‌شود که دندان پرکردگی و ترمیم وسیعی نیاز داشته باشد اما بافت دندان به‌اندازه کافی باقی نمانده باشد و دندان قادر به نگه‌داشتن آن ترمیم نباشد.

مزایای استفاده از روکش پرسلین

اکنون که با کاربردهای پرسلین در دندانپزشکی آشنا شدیم، زمان آن رسیده است که بدانیم مزایای پرسلین دندان چیست.

ظاهر طبیعی و شباهت به دندان‌های واقعی

پرسلن نور را به نحوی از خود عبور می‌دهد که باعث می‌شود شبیه دندان‌های طبیعی به نظر برسد. همچنین رنگ و شکل این روکش‌ها برای هر بیمار شخصی‌سازی می‌شود تا به‌خوبی با دیگر دندان‌های بیمار هماهنگ شود. در نتیجه ترمیم‌های ساخته شده از پرسلین، ظاهری شبیه به دندان‌های واقعی دارند.

دوام و ماندگاری بالا در برابر سایش و شکستگی

پرسلن استحکام زیادی دارد. همین موضوع باعث شده است که ترمیم‌های دندانی ساخته شده از پرسلن مقاومت بالایی در برابر جویدن و گاز گرفتن داشته باشند. همچنین این ترمیم‌ها در برابر تغییر رنگ و لک‌شدن نیز مقاوم هستند.

مناسب برای افرادی با حساسیت به فلزات

پرسلن یک ماده زیست‌سازگار است. این ماده به‌ندرت باعث حساسیت یا تحریک بافت‌های لثه می‌شود. به همین دلیل برای افرادی به روکش‌های فلزی آلرژی دارند مناسب هستند.

استفاده در دندان‌های جلو برای بهبود زیبایی

همان‌طور که گفتیم، روکش پرسلین ظاهری شبیه به دندان‌های طبیعی دارد و به‌خوبی با دندان‌های دیگر هماهنگ می‌شود. به همین دلیل این روکش برای افرادی که دندان‌های جلویی آن‌ها شکسته، آسیب‌دیده یا رنگ آن به‌شدت زرد شده گزینه مناسبی است.

معایب احتمالی روکش پرسلین

هر روش درمانی یا روش زیبایی که در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود مزایا و معایبی دارد. اکنون زمان آن رسیده است که بدانیم معایب پرسلین دندان چیست. معایب روکش‌های پرسلینی عبارت‌اند از:

• نیاز به تراشیدن دندان: تمامی روکش‌های دندانی برای آن که روی دندان نصب شوند، نیاز به تراشیدن و فرم‌دهی دندان دارند. تراشیدن دندان برای نصب روکش یک پروسه غیرقابل‌برگشت اما ضروری است.
• زمان بر: برخلاف برخی ترمیم‌های دیگر دندانی که در یک جلسه انجام می‌شوند، ساختن و آماده‌کردن روکش و ونیر پرسلن به زمان زیاد و چند بار مراجعه به دندانپزشکی نیاز دارد.
• هزینه بالا: ترمیم‌ها و پروتزهایی که با پرسلن ساخته می‌شوند، قیمت بالاتری نسبت به برتری ترمیم‌های دندانی دیگر دارند. این موضوع یکی از معایب این نوع روکش‌ها محسوب می‌شود. اما لازم به ذکر است که نتیجه ترمیم معمولاً رضایت بالای بیماران را به دنبال دارد و هزینه آن کاملاً قابل‌توجیه است.
• امکان شکستن: مانند هر ترمیم دندانی دیگر و حتی مانند دندان‌های طبیعی خود ما، اگر به روکش پرسلن دندان فشار زیادی وارد شود، احتمال شکستن آن وجود دارد. این روکش‌ها مستعد شکستن و لب پر شدن هستند. پس شما باید به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کنید.
• حساسیت دندان: تا مدت کوتاهی بعد از نصب روکش پرسلن، دندان شما ممکن است دچار حساسیت شود و نسبت به سرما یا گرما واکنش نشان دهد. این حساسیت دندان به دلیل تراشیدن دندان اتفاق می‌افتد و معمولاً بعد از چند روز برطرف می‌شود.

روکش پرسلین چگونه نصب می‌شود؟

یکی از سوال‌ها پرتکرار مراجعین این است که مراحل نصب روکش پرسلین دندان چیست؟ روکش پرسلن دندان در طی چند مرحله آماده و نصب می‌شود.

مراحل نصب روکش پرسلین

مراحلی که برای نصب روکش روی دندان باید انجام شوند عبارت‌اند از:

1. در گام اول، ابتدا دندانپزشک باید دهان و دندان‌های بیمار را معاینه کند و درخواست عکس رادیوگرافی می‌دهد. طی این معاینه، ابتدا وضعیت دندان بیمار بررسی می‌شود و درمان لازم برای دندان مشخص می‌شود.
2. اگر مشخص شود که روکش باید روی دندان شما نصب شود، دندان باید برای نصب روکش آماده شود. در این مرحله دندانپزشک با استفاده از ابزار مخصوصی دندان را می‌تراشد و آن را شکل می‌دهد تا روکش به‌خوبی روی آن نصب شود.
3. بعد از آماده‌کردن دندان، نوبت به قالب‌گیری می‌رسد. قالب‌گیری ممکن است به روش سنتی یا با استفاده از اسکنرهای دیجیتال مخصوص انجام شود. قالب آماده شده به همراه رنگ انتخاب شده برای روکش، برای لابراتوار ارسال می‌شود تا روکش بر اساس وضعیت و شرایط دندان‌های بیمار ساخته شود.
4. بعد از قالبگیری، دندانپزشک یک روکش موقت روی دندان بیمار قرار می‌دهد تا دندان تا زمان آماده‌شدن روکش، آسیب نبیند.
5. با آماده‌شدن روکش، بیمار باید مجدد به دندانپزشکی مراجعه کند. در این جلسه درمانی، روکش موقت از روی دندان بیمار برداشته می‌شود و روکش یا ونیر ساخته شده، به طور دائمی روی دندان بیمار نصب می‌شود.
6. در نهایت، دندانپزشک روکش نصب شده را از نظر ارتفاع و درخشندگی چک می‌کند تا اطمینان حاصل کند بهترین ترمیم برای بیمار انجام شده باشد.

مدت زمان نصب و مراقبت‌های بعد از آن

برای نصب روکش، شما معمولاً باید دو یا سه بار به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید. برای ساختن روکش پرسلین معمولاً لابراتوار به دو الی سه هفته زمان نیاز دارد. پس از زمان قالبگیری تا نصب نهایی روکش دندان، حدوداً سه هفته زمان نیاز است.

نکات مهم بعد از نصب پرسلین دندان

باوجود آن که پرسلین یک ماده مستحکم و بادوام است، بعد از نصب پرسلین دندان، شما باید به‌خوبی از آن مراقبت کنید تا روکش و دندان زیر آن سالم باقی بمانند. به همین دلیل شما باید:

• از خوردن غذاهای سفت مثل جویدن آب‌نبات یا یخ و خوراکی‌های چسبناک مثل آدامس پرهیز کنید.
• حداقل دو بار در روز با استفاده از مسواک مناسب مسواک بزنید.
• یک‌بار در روز نخ دندان بکشید و اطراف دندان‌هایتان را تمیز کنید.
• در صورت دندان‌قروچه از محافظ دندان مخصوص استفاده کنید.
• سالی دو بار برای معاینه به دندانپزشک خود مراجعه کنید و مطمئن شوید که روکش یا ونیرهای شما سالم هستند و آسیب ندیده‌اند.
• نوشیدن نوشیدنی‌های اسیدی و نوشیدنی‌هایی مثل قهوه که باعث لک‌شدن دندان و روکش می‌شوند را به حداقل برسانید.

مقایسه روکش پرسلین با PFM

همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، از پرسلن برای ساخت انواع مختلفی از روکش‌ها و پروتزهای دندانی استفاده می‌شود که دو نوع معروف و پر کاربرد آن روکش دندان سرامیکی و روکش PFM است. روکش تمام سرامیک، همان‌طور که از نامش مشخص است، تماماً از سرامیک پرسلین ساخته می‌شود. اما روکش PFM دو لایه است. این روکش ها از یک لایه فلزی ساخته می‌شوند که مستقیماً روی دندان قرار می‌گیرد. این لایه فلزی از بیرون با پرسلین پوشانده می‌شود تا ظاهر طبیعی‌تری داشته باشد.

روکش تمام پرسلین در مقایسه با روکش pfm ظاهر طبیعی‌تری دارد و بیشتر به دندان واقعی شبیه است. همچنین مدتی بعد از نصب روکش دندان، ممکن است لثه کمی تحلیل برود. در این صورت لایه فلزی روکش pfm به‌صورت یک خط باریک خاکستری‌رنگ در خط لثه مشخص می‌شود.

در نهایت لازم به ذکر است که روکش‌های pfm در برخی از افراد باعث بروز واکنش آلرژیک و التهاب می‌شوند. درحالی‌که این اتفاق هنگام استفاده از روکش‌های تمام سرامیک پرسلین معمولاً دیده نمی‌شود. قیمت روکش pfm از روکش تمام پرسلین است.

جمع بندی

در این مقاله توضیح دادیم که پرسلین دندان چیست و گفتیم که باتوجه‌به مقاومت و دوام بالا و همچنین ظاهر طبیعی ترمیم‌های ساخته شده از پرسلین، این ماده به طور گسترده در دندانپزشکی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین کاربردهای روکش پرسلین در دندانپزشکی، ساخت روکش دندان است. روکش از دندان‌های آسیب‌دیده شما محافظت می‌کند و ظاهر آن را زیباتر می‌کند. در نهایت، لازم می‌دانیم تأکید کنیم که برای روکش کردن دندان خود، حتماً به یک دندانپزشک باسابقه مراجعه کنید و مراقبت‌های بعد از نصب روکش را نیز جدی بگیرید.

کلینیک دندانپزشکی دکتر حمیدرضا افضلی

سوالات متداول

پرسلین دندان چیست؟

پرسلین یا پرسلن یک نوع ماده سرامیکی است که برای ساختن روکش، آنله، ونیر، بریج و… استفاده می‌شود. این ماده دوام و استحکام بالا و شفافیت خوبی دارد.

روکش پرسلین دندان خوب است؟

بله. روکش‌های پرسلین سال‌هاست که برای ترمیم دندان و برای زیباتر کردن دندان استفاده می‌شوند. این روکش‌ها به‌خوبی با دندان‌های کناری شما هماهنگ می‌شوند و ظاهر یکدستی را به دندان‌های شما می‌بخشند. این روکش‌ها همچنین محکم هستند و دوام بالایی نیز دارند.

ماندگاری پرسلین دندان چقدر است؟

روکش‌ها و ونیرهای پرسلین معمولاً بین 10 تا 15 سال ماندگاری دارند. بااین‌حال این ماندگاری تا حد زیادی به نحوه مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی دارد.