میناکاری دندان چیست و چگونه انجام می‌شود؟

میناکاری دندان به گروهی از تکنیک‌های دندانپزشکی گفته می‌شود که برای ترمیم و درمان آسیب‌دیدگی مینای دندان استفاده می‌شود. هنگام میناکاری دندان، دندانپزشک ابتدا شدت آسیب مینای دندان را تشخیص می‌دهد سپس با استفاده از کامپوزیت، باندینگ یا روکش آن را ترمیم می‌کند.

مینای دندان چیست؟

پوسته خارجی و نازکی که تاج دندان را می‌پوشاند، مینای دندان (tooth enamel) نام دارد. مینای دندان محکم‌ترین بافت بدن انسان است و از هیدروکسی آپاتیت، منیزیم، سدیم، فلوراید و کربنات تشکیل شده است. مینای دندان از عاج و عصب دندان در برابر فشار ناشی از جویدن و ساییده شدن دندان‌ها، سرما و گرما محافظت می‌کند.

همانطوری که ncbi آمریکا هم به آن پرداخته، مینای دندان از مواد معدنی تشکیل شده است به همین دلیل در صورت آسیب‌دیدن، بدن نمی‌تواند آن را ترمیم کند. حساسیت دندان به سرما و گرما، احساس درد و زردشدن دندان‌ از نشانه‌های آسیب‌دیدن مینای دندان هستند.

 

 

میناکاری دندان چیست؟

مینای دندان ممکن است در اثر عوامل مختلفی دچار پوسیدگی یا شکستگی شود. در این حالت، برای حفظ دندان، باید مینای دندان ترمیم شود. به روش‌هایی که برای ترمیم مینای دندان استفاده می‌شوند، میناکاری دندان گفته می‌شود. میناکاری دندان عمدتا شامل درمان‌هایی نظیر باندینگ، پرکردن دندان و روکش دندان است.

اهمیت مینای دندان

مینای دندان مانند یک پوشش محکم، از لایه‌های زیرین خود (عاج و پالپ دندان) که آسیب‌پذیرتر هستند، در برابر ضربه، شکستن، ساییدگی، نفوذ مواد قندی، نفوذ مواد اسیدی ناشی از پلاک‌ دندان، سرما و گرما به لایه‌های عمیق‌تر دندان محافظت می‌کند.

با آسیب‌دیدن عاج و پالپ دندان، بیمار احساس دندان‌درد می‌کند و اطراف دندان متورم می‌شود. همچنین ممکن است رنگ دندان تغییر کند. درصورت عدم میناکاری دندان، این آسیب شدیدتر شده و تا از بین رفتن دندان ادامه پیدا می‌کند.

انواع آسیب مینای دندان

آسیب‌دیدگی مینای دندان را می‌توان بر اساس شدت، در سه گروه سطحی، میانی و شدید دسته‌بندی کرد.

آسیب دیدگی سطحی

اولین علامت آسیب‌دیدگی مینای دندان حساس شدن دندان است. در این حالت مینای دندان به طور سطحی و خفیف آسیب‌دیده است و فرد با خوردن مواد غذایی حاوی قند و یا با قرارگرفتن در معرض سرما و گرما احساس درد و ناراحتی می‌کند.

آسیب دیدگی میانی

اگر آسیب مینای دندان در مراحل ابتدایی برطرف نشود، این آسیب پیشرفت می‌کند و شدیدتر می‌شود. در این حالت مینای دندان تحلیل می‌رود و عاج دندان نمایان می‌شود. به‌این‌ترتیب دندان زردرنگ به نظر می‌رسد و ترک‌ها و شکستگی‌های کوچک در سطح دندان ایجاد می‌شود.

آسیب دیدگی شدید

در صورت شدت یافتن آسیب مینای دندان، دندان دچار پوسیدگی می‌شود و روی آن حفره ایجاد می‌شود. در این حالت، شدت حساسیت دندان بیشتر می‌شود و تغییر دما یا غذاها می‌توانند باعث احساس درد شدید و شوک مانند شوند.

 

 

میناکاری چگونه انجام می‌شود؟

اقدامات لازم برای ترمیم مینای دندان به شدت آسیب بستگی دارد. به‌طورکلی روش‌های میناکاری دندان عبارت‌اند از:

میناکاری برای مشکلات سطحی

آسیب‌دیدگی سطحی مینای دندان اولین مرحله آسیب است. در این مرحله، مینای دندان به طور سطحی و خفیف حل شده است. این نوع آسیب در مراحل ابتدایی عمدتاً با استفاده از خمیردندان و دهانشویه مناسب بهبود می‌یابد و نیازی به اقدام درمانی خاصی نیست.

میناکاری دندان با کامپوزیت

کامپوزیت یک ماده سفیدرنگ از جنس رزین، مواد پلاستیکی و شیشه‌ای است که با استفاده از یک چسب می‌توان آن را روی دندان چسباند. از کامپوزیت برای پرکردن دندان و ترمیم آسیب مینای دندان استفاده می‌شود.

باندینگ مینای دندان

باندینگ دندان یک تکنیک دندانپزشکی است که برای اصلاح شکستگی دندان یا لب پر شدن آن استفاده می‌شود. در باندینگ دندان، از کامپوزیت برای اصلاح شکستگی و ترک دندان استفاده می‌شود و تغییر رنگ دندان را می‌توان به کمک آن اصلاح کرد.

 روکش دندان در میناکاری

اگر آسیب‌دیدگی مینای دندان شدید باشد، از تاج دندان یا روکش دندان برای میناکاری استفاده می‌شود. در این روش ابتدا دندان ترمیم می‌شود سپس برای محافظت بیشتر از دندان و افزایش استحکام از روکش دندان استفاده می‌شود.

عصب کشی دندان

اگر آسیب مینای دندان به حدی شدید باشد که پوسیدگی به ریشه دندان برسد و منجر به عفونت آن شود، دندان باید عصب‌کشی شود. در این روش درمانی، دندانپزشک عروق و عصب دندان را خارج کرده و داخل دندان را با مواد مخصوصی پر می‌کند.

 

علائم خرابی مینای دندان

فرسایش مینای دندان از مراحل اولیه تا پوشیدگی شدید با علائمی همراه است که با شناختن این علائم، می‌توان از شدیدتر شدن این آسیب پیشگیری کرد و درمان را به‌موقع انجام داد.

• در مراحل اولیه آسیب‌دیدن مینای دندان، دندان نسبت به سرما و گرما و غذاهای شیرین حساس می‌شود. به‌مرور و با پیشرفت این آسیب، بیمار درد شدیدتری را احساس می‌کند.
• با فرسایش لایه نیمه شفاف مینای دندان، لایه‌ عاج به‌مرور نمایان می‌شود که زردرنگ و نرم‌تر است.
• در نتیجه فرسایش مینای دندان، ممکن است ترک‌های کوچکی روی دندان ایجاد شود. نفوذ باکتری به این ترک‌ها، منجر به پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان می‌شود. در موارد شدید ممکن است برای حفظ دندان، عصب‌کشی دندان ضروری باشد.
• ظاهرشدن لکه‌های براق و سفیدرنگ روی دندان از علائم آسیب‌دیدن مینای دندان است.
• ایجادشدن فرورفتگی‌های کوچک روی سطح دندان نشان‌دهنده آسیب‌دیدن مینای دندان است.

چه چیزی باعث خرابی مینای دندان

عوامل مختلفی ممکن است منجر به خرابی مینای دندان شوند. به‌طورکلی این عوامل عبارت‌اند از:

• تجمع پلاک دندان: رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان، منجر به تجمع پلاک در اطراف دندان‌ها می‌شود. این پلاک‌ها حاوی باکتری‌هایی هستند که مواد اسیدی تولید می‌کنند. اسید تولید شده به مینای دندان آسیب می‌زند.
• دندان‌قروچه: به عمل فشاردادن دندان‌های دو فک و ساییدن دندان‌ها روی‌هم دندان‌قروچه گفته می‌شود. دندان‌قروچه می‌تواند باعث ازبین‌رفتن مینای دندان و شکستن آن شود.
• مواد غذایی قندی: خوردن بیش از حد مواد غذایی حاوی قند و نشاسته و نوشیدنی‌های قندی، باعث افزایش باکتری‌های تولیدکننده اسید در دهان می‌شود. این اسید باعث ازبین‌رفتن مینای دندان می‌شود.
• مشکلات گوارشی: مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده می‌توانند منجر به ورود اسید معده به دهان شوند. این اسید مینای دندان را حل می‌کند و به آن آسیب می‌زند.
• خشکی دهان و کم‌بودن بزاق دهان: بزاق دهان نقش مهمی در شستن باکتری‌ها و باقی‌مانده مواد غذایی دارد. در صورت کم ‌ترشح شدن بزاق دهان یا خشک‌شدن دهان به دلیل تنفس از دهان، احتمال آسیب‌دیدن مینای دندان بیشتر می‌شود.

مراقبت‌های مینای دندان

از آنجایی آسیب مینای دندان غیرقابل‌بازگشت است؛ باید با رعایت بهداشت دهان و دندان از آسیب‌دیدن دندان و پوسیدگی آن پیشگیری کنیم. در این قسمت از مقاله که برگرفته از منبع colgate می باشد، اقدامات لازم برای مراقبت از مینای دندان و پیشگیری از آسیب‌دیدن آن را شرح می دهیم:

• حداقل دو بار در روز مسواک بزنید.
• از مسواک مناسب و نرم استفاده کنید.
• از دهانشویه و خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
• به میزان کافی آب بنوشید.
• تاحدامکان از خوردن و غذاهای قندی و اسیدی پرهیز کنید.
• حداقل یک‌بار در روز نخ دندان بکشید.

 

هزینه میناکاری دندان

هزینه میناکاری دندان، به‌شدت آسیب‌دیدن مینای دندان بستگی دارد. هرچه آسیب شدیدتر باشد، درمان عمیق‌تری لازم است و در نتیجه هزینه درمان نیز بیشتر می‌شود. مقدار دقیق این هزینه باید توسط دندانپزشک و بعد از معاینه دندان بیمار تعیین شود.

جمع بندی

به روش‌های درمانی که برای ترمیم آسیب مینای دندان به کار گرفته می‌شوند، میناکاری دندان می‌گویند. آسیب مینای دندان ممکن است سطحی، میانی یا شدید باشد. دندانپزشک با توجه شدت این آسیب، مناسب‌ترین روش میناکاری دندان را برای درمان انتخاب می‌کند.

کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر حمیدرضا افضـلی

سوالات متداول

آیا مینای دندان قابل ترمیم است؟

مینای دندان از مواد معدنی تشکیل شده است و سلول زنده ندارد به همین دلیل پس از آسیب‌دیدن، بدن نمی‌توان به طور طبیعی آن را ترمیم کند؛ بلکه باید از تکنیک‌های درمانی مختلف دندانپزشکی مثل پرکردن دندان، برای ترمیم آن استفاده کرد.

آیا میناکاری دندان دردناک است؟

در طول درمان مینای دندان در دندانپزشکی، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود تا بیمار احساس درد نداشته باشد. گاهی ممکن است حساسیت دندان بعد از درمان ادامه پیدا کند که به‌مرور برطرف می‌شود.

مسواک نزن، دندان‌قروچه، ژنتیک، خوردن بیش از حد غذاهای حاوی قند، مصرف دخانیات و رفلاکس معده در آسیب‌دیدن مینای دندان مؤثر هستند.