به قسمتی از دندان که توسط مینا پوشانده شده است، تاج دندان گفته می‌شود. تاج دندان ممکن است دچار پوسیدگی شود یا به دلایل مختلفی آسیب ببیند و بشکند. در این حالت، برای ترمیم دندان و محافظت از دندان ضعیف شده، یک تاج مصنوعی روی دندان قرار داده می‌شود. به این تاج مصنوعی، Crown (تاج دندان) یا روکش دندان گفته می‌شود. تاج دندان از موادی مثل پرسلن، فلز یا زیرکونیا ساخته می‌شود و استحکام دندان آسیب‌دیده را بیشتر می‌کند.
اهمیت تاج دندان در دندانپزشکی
تاج دندان کاربردهای زیبایی و درمانی زیادی در دندانپزشکی دارد. براساس آنچه در Medical news منتشر شده است، این کاربردها عبارت‌اند از:
- برای احیا و ترمیم دندان‌هایی که دچار شکستگی شده‌اند، معمولاً از روکش دندان استفاده می‌شود.
- دندانی که دچار پوسیدگی شدید شده باشد، ضعیف می‌شود و بعد از پرکردن هم ممکن است دچار شکستگی شود. در این حالت از تاج دندان برای محافظت از دندان ضعیف استفاده می‌شود.
- دندانی که بخش بزرگی از آن با آمالگام پر شده است، علاوه بر آسیب‌پذیربودن از نظر زیبایی نیز موردپسند نیست. در این حالت با استفاده از تاج دندان، می‌توان ظاهر دندان و لبخند را زیباتر کرد.
- دندان‌هایی که به دلایل مختلفی مثل عصب کشی دچار تغییر رنگ شدید می‌شوند را می‌توان با روکش دندان زیباتر کرد.
- کاربرد دیگر روکش دندان، نگه‌داشتن بریج یا پل دندان است.
- هنگام کاشت ایمپلنت، روی پایه‌ای که در استخوان فک کاشته می‌شود یک تاج مصنوعی قرار می‌گیرد.
انواع تاج دندان
تاج‌های دندان معمولاً از جنس سرامیک (پرسلن) ساخته می‌شوند تا ظاهری مشابه دندان‌های طبیعی داشته باشند. البته پرسلن در برابر ضربه مقاومت کمی دارد، به همین دلیل گاهی از فلز یا زیرکونیا برای افزایش مقاومت پرسلن استفاده می‌شود.
تاج‌های سرامیکی
روکش‌های سرامیکی دندان از ماده‌ای به نام پرسلن ساخته می‌شوند. این روکش‌ها شباهت زیادی به تاج طبیعی دندان دارند؛ به همین دلیل برای دندان‌های جلویی ایده‌آل هستند. روکش‌های سرامیکی دندان نسبت به دیگر روکش‌ها آسیب‌پذیرتر هستند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند. این روکش‌ها برای افرادی که به فلز حساسیت دارند مناسب هستند.
تاج‌های پرسلن-فلز
تاج‌های پرسلن-فلز که به نام‌های روکش پرسلن بر پایه فلز یا PMF نیز شناخته می‌شوند، نوعی از روکش‌های دندان هستند که بخش داخلی آن‌ها از فلز و بخش بیرونی آن‌ها از پرسلن ساخته شده است. این روکش‌ها نسبت به روکش‌های تمام سرامیکی، استحکام و دوام بالاتری دارند.
این روکش‌ها به دلیل استحکام بالا، جز روکش‌های پرکاربرد هستند؛ اما ایراد اصلی این روکش‌ها این است که بخش سرامیکی ممکن است دچار شکستگی شود. گاهی اوقات نیز فلز زیر پرسلن به‌صورت یک خط تیره در بین تاج دندان و لثه دیده می‌شود.
تاج‌های زیرکونیا
روکش زیرکونیا یکی از انواع روکش‌های سرامیکی دندان است. این روکش‌ها، ساختاری شبیه به روکش‌های پرسلن-فلز دارند، با این تفاوت که در مرکز این روکش‌ها، به‌جای فلز از ماده‌ای به نام زیرکونیوم استفاده می‌شود. زیرکونیوم سفیدرنگ است و استحکام بالایی دارد. این روکش‌ها به دلیل استحکام بالا و نداشتن لبه فلزی، محبوبیت زیادی دارند.
تاج‌های فلزی
اگر روکش دندان از موادی مثل طلا، نقره و یا از آلیاژهای نیکل و کروم ساخته شده باشد، به آن تاج فلزی گفته می‌شود. روکش‌های فلزی، نسبت به دیگر روکش‌ها ماندگاری و دوام بیشتری دارند؛ اما به علت براق بودن و رنگ تیره‌ای که دارند موردپسند همه نیستند. این روکش‌ها بیشتر برای ترمیم دندان‌های عقب استفاده می‌شوند.
مراحل نصب تاج دندان
برای نصب تاج دندان معمولاً باید دو یا سه جلسه به دندانپزشکی مراجعه کنید. زیرا روکش دندان باید به‌صورت شخصی‌سازی‌شده و در لابراتوار دندانسازی برای شما ساخته شود.
معاینه و برنامه‌ریزی
درصورتی‌که دندان شما دچار شکستگی شده باشد یا پوسیدگی شدید و عمیق داشته باشد، ممکن است به تاج مصنوعی برای ترمیم نیاز داشته باشد. در این حالت از دندان عکس رادیوگرافی گرفته می‌شود تا عمق و شدت پوسیدگی و آسیب دندان مشخص شود. اگر تشخیص داده شود که دندان شما به روکش نیاز دارد، روند درمان با تأیید شما آغاز می‌شود.
آماده‌سازی دندان
قبل از نصب تاج دندان، ابتدا پوسیدگی دندان ترمیم می‌شود و درصورتی‌که پوسیدگی به عصب دندان رسیده باشد، عصب‌کشی انجام می‌شود. در مرحله بعد تاج دندان کمی تراشیده می‌شود تا برای نصب روکش آماده باشد.
بعد از تراشیدن و آماده‌شدن دندان، با استفاده از خمیر قالب‌گیری یا با استفاده از اسکنرهای دیجیتال، از محل دندان مدنظر در فک بالا و پایین قالب‌گیری می‌شود تا تاج دندان با ابعاد مناسب برای دندان ساخته شود.
ساخت و تطبیق تاج
بعد از قالب‌گیری، رنگ تاج و نوع آن انتخاب می‌شود. این اطلاعات به همراه قالب‌ها برای لابراتوار ارسال می‌شوند تا تاج دندان به‌صورت شخصی‌سازی‌شده برای شما ساخته شود.
ساخت تاج دندان به دو الی سه هفته زمان نیاز دارد. به همین دلیل دندانپزشک یک روکش موقت روی دندان شما نصب می‌کند تا در این مدت، دندان تراشیده شده آسیب نبیند. روکش‌های موقت دندان معمولاً از جنس اکریلیک هستند و استحکام کمتری نسبت به روکش‌های دائمی دارند.
چرا کلینیک دکتر افضلی را انتخاب کنیم؟
نصب نهایی و تنظیمات
بعدازاین که تاج مصنوعی دندان آماده شد، شما باید برای نصب آن مجدد به دندانپزشکی مراجعه کنید. در این مرحله، دندانپزشک ابعاد و رنگ تاج ساخته شده را بررسی می‌کند. درصورتی‌که این موارد مورد تأیید دندانپزشک باشد، پزشک روکش موقت را از روی دندان برمی‌دارد و تاج دندان ساخته شده را با استفاده از چسب مخصوص، روی دندان می‌چسباند.
مزایای تاج دندان
استفاده از تاج دندان مزایای زیادی دارد که باعث شده است این روش، جز درمان‌های محبوب و رایج دندانپزشکی باشد. این مزایا عبارت‌اند از:
حفاظت از دندان‌های آسیب‌دیده
دندان‌های آسیب‌دیده استحکام کمتری دارند و بیشتر در معرض خطر شکستگی هستند. تاج دندان به‌عنوان یک محافظ برای دندان آسیب‌دیده عمل می‌کند و استحکام دندان را بیشتر می‌کند.
بهبود ظاهر و لبخند
تاج مصنوعی دندان به‌گونه‌ای ساخته می‌شود که کاملاً مشابه مینا و تاج طبیعی دندان باشد و با دندان‌های کناری همخوانی داشته باشد. به همین دلیل ظاهر تاج دندان خیلی طبیعی است و معمولاً مردم متوجه تفاوت آن با دندان سالم نمی‌شوند.
افزایش دوام و عملکرد
تاج دندان یک راه‌حل عالی برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده است. تاج‌های مصنوعی از مواد محکم و بادوامی ساخته شده‌اند که طول عمر و ماندگاری بالایی دارند؛ به همین دلیل از دندان آسیب‌دیده در برابر فشار ناشی از جویدن محافظت می‌کنند. همچنین از دندان در برابر آسیب بیشتر و ازدست‌رفتن محافظت می‌کند.
مراقبت و نگهداری از تاج دندان
تاج دندان از مواد بادوامی ساخته می‌شود و تا چندین سال ماندگاری دارد. با مراقبت صحیح از تاج دندان، می‌توان ماندگاری و دوام آن را طولانی‌تر کرد.
نکات بهداشتی
رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردار است و شما حتی بعد از روکش کردن دندان نیز باید از دندان مراقبت کنید. زیرا با رعایت‌نکردن نکات بهداشتی، ممکن است دندان روکش شده، از قسمت زیر روکش دچار پوسیدگی شود.
بنابراین، در طول شبانه‌روز حداقل دو بار با مسواک و خمیردندان مناسب، دندان‌هایتان را مسواک بزنید. کشیدن نخ دندان را فراموش نکنید و حداقل یکبار در روز به کمک نخ دندان، غذاهای باقی‌مانده در بین دندان‌ها را تمیز کنید.
استفاده از دهانشویه مناسب نیز می‌تواند باعث بهبود سلامت دهان و دندان شما شود. به همین دلیل استفاده از دهانشویه مناسب نیز توصیه می‌شود.
مواردی که باید اجتناب شود
تاج مصنوعی دندان، باعث می‌شود دندان پوسیده و ضعیف شده، استحکام بیشتری پیدا کند؛ اما فراموش نکنید که تاج دندان نیز آسیب‌پذیر است و ممکن است دچار شکستگی شود. به همین دلیل، تاحدامکان باید از خوردن غذاهای ترد و چسبنده پرهیز کنید و از جویدن ناخن تا چیزهای سفتی مثل ته مداد پرهیز کنید.
اگر دچار دندان‌قروچه هستید، فراموش نکنید که این مورد را به دندانپزشکتان بگویید. زیرا ممکن است نیاز داشته باشید از نایت گارد استفاده کنید.
بازدیدهای منظم دندانپزشکی
معاینات دوره‌ای دندانپزشکی را جدی بگیرید. به طور منظم هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا از سلامت دندان‌هایتان مطمئن شوید. طی این معاینات، پوسیدگی دندان یا آسیب‌دیدن تاج دندان در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود و با اقدام به‌موقع، از پیشروی آن جلوگیری می‌شود.
مشکلات و عوارض احتمالی تاج دندان
به‌طورکلی استفاده از تاج دندان، یکی از روش‌های درمانی مطمئن و ایمن در دندانپزشکی است. بااین‌حال، این روش درمانی ممکن است با عوارض و مشکلاتی همراه باشد که عبارت‌اند از:
حساسیت و درد
تا یک یا دو هفته بعد از نصب تاج دندان، ممکن است احساس درد داشته باشید و دندان شما حساس باشد. این حساسیت به‌مرور برطرف می‌شود؛ اما در صورت ادامه‌دار شدن و شدیدتر شدن درد، این موضوع را با دندانپزشکان در میان بگذارید. در این مدت، بهتر است غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم را بااحتیاط بیشتری میل کنید. گاهی مسواک‌زدن یا کشیدن نخ دندان می‌تواند درد را تسکین دهد.
سایش و شکستگی
تاج‌های مصنوعی دندان از مواد محکم و بادوامی ساخته می‌شوند، بااین‌حال همچنان آسیب‌پذیر هستند. به‌مرورزمان، ممکن است روکش دندان دچار فرسایش و ساییدگی شود. ضربه شدید یا جویدن غذاهای ترد هم ممکن است باعث شکستن تاج دندان شود. روش‌های ساخته شده از پرسلن بیشتر در معرض شکستگی یا لب پر شدن هستند.
همچنین گاهی ممکن است چسب زیر روکش دندان دچار شکستگی شود و شما احساس کنید که تاج دندانتان شل شده است. در این حالت باید برای ترمیم آن به دندانپزشکی مراجعه کنید.
تغییر رنگ
خوردن بیش از حد غذاها و نوشیدنی‌های حاوی رنگ‌دانه، نمایان‌شدن فلز تاج‌های پرسلن فلز و برخورد مواد شیمیایی قوی حاوی فلوراید می‌توانند باعث تغییر رنگ تاج دندان شوند.
پوسیدگی زیر تاج دندان
دندانی که روکش شده است معمولاً نباید دچار پوسیدگی شود، اما گاهی به دلیل رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان و زیاده‌روی در خوردن غذاهای شیرین، دندان روکش شده ممکن است دچار پوسیدگی شود. این پوسیدگی معمولاً باعث احساس درد و بوی بد دهان می‌شود. درصورتی‌که پوسیدگی شدید نباشد، تاج مصنوعی دندان برداشته می‌شود، دندان ترمیم می‌شود و روی آن یک تاج جدید گذاشته می‌شود. اگر پوسیدگی شدید باشد، ممکن است دندان از دست برود و مجبور شوید آن را بکشید. در این حالت، دندان کشیده شده باید با ایمپلنت جایگزین شود.
هزینه‌ها و پوشش بیمه‌ای تاج دندان
تاج دندان برای هر فرد، به‌صورت شخصی‌سازی‌شده در لابراتوار ساخته می‌شود و ممکن است جنس، رنگ و ابعاد آن برای هر دندان مانند قیمت ایمپلنت دندان در تهران برای هر فرد متفاوت باشد. دندانی که تاج مصنوعی روی آن قرار می‌گیرد نیز ممکن است به ترمیم و عصب‌کشی هم نیاز داشته باشد که این مورد هم روی هزینه تاج دندان تأثیر می‌گذارد.
باتوجه‌به دلایل گفته شده هزینه تاج دندان هم برای هر فرد متفاوت خواهد بود؛ اما به‌طورکلی قیمت هر واحد تاج دندان در سال 1403 از 3,000,000 تومان شروع می‌شود.
نتیجه گیری
استفاده از تاج دندان یک روش رایج برای ترمیم دندان‌های شکسته و آسیب‌دیده است. تاج دندان از سرامیک یا ترکیب سرامیک با فلز ساخته می‌شود. تاج دندان استحکام دندان آسیب‌دیده را تقویت می‌کند و ظاهر آن را مشابه دندان‌های سالم می‌کند. نصب تاج دندان طی دو یا سه جلسه انجام می‌شود و دردناک نیست.
کلینیگ دندانپزشکی دکتر افضلی
جهت رزرو نوبت و دریافت مشاوره تخصصی فرم زیر را تکمیل نمایید.
سوالات متداول
آیا نصب تاج دندان دردناک است؟
آماده‌کردن دندان برای نصب تاج دندان با بی‌حسی انجام می‌شود و بیمار دردی احساس نمی‌کند.
علائم حساسیت به روکش دندان چیست؟
حساسیت به روکش دندان اتفاق نادری است. گاهی فلزی که در تاج‌های پرسلن فلز وجود دارد باعث حساسیت برخی از افرادی می‌شود. این حساسیت ممکن است با علائم مانند احساس سوزش در دهان، زخم شدن بافت مخاط دهان، التهاب و ورم لثه و بافت‌های دهان، خونریزی لثه، طعم ناخوشایند فلز یا ترشی در دهان، احساس قلقلک زبان، احساس گرما در دهان و التهاب پوست اطراف دهان همراه باشد.
آیا تاج دندان را می‌توان ترمیم کرد؟
شکستگی‌ها و ترک‌های جزئی تاج دندان را می‌توان ترمیم کرد؛ اما اگر شکستگی تاج مصنوعی دندان زیاد باشد، باید آن را با تاج جدید جایگزین کرد.
می‌شود رنگ تاج دندان را سفیدتر کرد؟
خیر. رنگ تاج دندان را نمی‌توان روشن‌تر کرد. بلکه باید آن را با یک تاج مصنوعی جدید جایگزین کرد.