ارتودنسی یکی از درمان‌های ارتودنسی است که علاوه بر زیباتر کردن لبخند شما از خراب‌شدن زودرس دندان‌ها نیز جلوگیری می‌کند. درمان ارتودنسی معمولاً بین یک تا دو سال زمان می‌برد. از آنجایی وجود بریس روی دندان تمیزکردن دندان را سخت‌تر می‌کند، در این مدت شما باید با انجام مراقبت های لازم، از دندان‌ها و براکت‌های خودتان محافظت کنید و از پوسیدگی یا آسیب‌دیدن دندان‌ها در این مدت پیشگیری کنید. در این مقاله مراقبت های ارتودنسی را قدم‌به‌قدم به شما توضیح می‌دهیم.
مراقبت‌های قبل از شروع ارتودنسی
قبل از شروع درمان ارتودنسی، انجام یک سری مراقبت‌ها و نکات خاص لازم است که به آن‌ها مراقبت های قبل از شروع ارتودنسی می‌گوییم. این اقدامات دندان‌های شما را برای درمان آماده می‌کنند و باعث بهبود نتیجه درمان ارتودنسی می‌شوند.
آماده‌سازی دهان و دندان‌ها
قبل از شروع ارتودنسی دندان‌ها باید آماده شوند. برای این منظور دندان‌های آسیب‌دیده باید ترمیم شوند و پوسیدگی آن‌ها به کمک پر کردن دندان درمان شود. اگر دندان‌های شما به‌هم‌ریخته باشند و یا بیش از حد شلوغ باشند، ممکن است لازم باشد که دندانپزشک یک یا دو دندان شما را بکشد تا فضای کافی برای قرارگرفتن دندان‌ها در جای درستشان ایجاد شود.
قبل از ارتودنسی دندانپزشک یا دستیار او برای شما جرم گیری هم انجام می‌دهد تا جرم و پلاک دندان که روی دندان‌ها یا در بین آن‌ها وجود دارند کاملاً از بین بروند و احتمال پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی به حداقل برسد.
تغذیه مناسب قبل از نصب براکت‌ها
قبل از شروع ارتودنسی شما فرصتی دارید که عادت‌های ناپسند غذایی و غیر غذایی خودتان را اصلاح کنید. به طور مثال در این زمان توانید عادت آدامس خوردن را کنار بگذارید و با پرهیز از خوردن غذاهایی مثل چیپس که لثه را تحریک می‌کنند، مراقبت های ارتودنسی را تمرین کنید.
معاینات و عکسبرداری اولیه
بعدازاین که تصمیم گرفتید مال‌اکلوژن و به‌هم‌ریختگی دندان‌هایتان را با ارتودنسی برطرف کنید، باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. این پزشک شرایط دهان و دندان‌های شما را به‌خوبی بررسی می‌کند و شما می‌خواهد یک عکس رادیوگرافی تهیه کنید تا وضعیت دندان‌ها را بهتر موجه بشود.
با بررسی عکس، دندانپزشک به شما می‌گوید که کدام تکنیک ارتودنسی برای شما مناسب است و به شما اطلاع می‌دهد که وضعیت دندان‌های شما با درمان رایج ارتودنسی (استفاده از براکت و آرچ وایر) قابل‌درمان است یا نیاز به جراحی دارد.
مراقبت‌های روزانه در دوران ارتودنسی
رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک از مهمترین نکات مراقبت های ارتودنسی هستند که باید رعایت کنید. همچنین در دوران ارتودنسی باید مراقب باشید که براکت‌های شما آسیب نبینند و نشکنند. آسیب‌دیدن براکت در این دوران درمان ارتودنسی را طولانی‌تر می‌کند و همچنین می‌تواند به دندان شما آسیب بزند.
چرا کلینیک دکتر افضلی را انتخاب کنیم؟
انتخاب مسواک و نخ دندان مناسب برای براکت‌ها
در دوران ارتودنسی شما باید از مسواکی که پرزهای نرم دارد و از خمیردندان حاوی فلوراید برای مسواک‌زدن استفاده کنید. همچنین مسواک‌های مخصوص ارتودنسی هم باید تهیه کنید تا با استفاده از آن‌ها براکت‌ها و اطراف آن‌ها را بهتر تمیز کنید. در این دوران دندانپزشک به شما نخ دندان مخصوصی را معرفی می‌کند که با استفاده از آن فضای بین دندان‌ها و اطراف براکت‌ها را به‌خوبی تمیز کنید. این کار را جدی بگیرید و هر شب انجام بدهید. تا خطر پوسیدگی دندان‌های شما به حداقل برسد.
دندانپزشک متخصص ارتودنسی نحوه صحیح مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن را به شما یاد می‌دهد. به نکاتی که پزشک می‌گوید بادقت توجه کنید و آن‌ها را انجام دهید.
تغذیه مناسب در دوران ارتودنسی
در دوران ارتودنسی خوردن برخی غذاها می‌تواند به براکت‌ها و دندان‌های شما آسیب بزنند. به همین دلیل رژیم غذایی شما بعد از شروع درمان ارتودنسی کمی تغییر می‌کند. در این دوران شما باید بیشتر غذاهای نرم مثل:
- ماست
- سوپ
- گوشت بدون استخوان
- میوه‌ها و سبزیجات پخته
- ماکارونی و نودل
- برنج پخته
- پوره سیب‌زمینی
- پودینگ
- بستنی
- پوره سیب
- لوبیا پخته شده
- تخم‌مرغ
میل کنید. در این دوران به میزان کافی (بین 6 تا 8 لیوان در روز) آب بنوشید. نوشیدن آب بعد از غذا یا شستن دهان با آب ذرات غذایی باقی مانده را تا حدی از بین براکت‌ها تمیز می‌کند و خطر پوسیدگی دندان را کمتر می‌کند.
مواد غذایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید
خوردن غذاهای سفت مثل آجیل در دوران ارتودنسی می‌تواند باعث شکستن بریس‌ها و احساس درد شود. این غذاها عبارت‌اند از:
- آجیل و خشکبار
- یخ
- چیپس
- سبزیجات خام و سفت مثل هویج
- سیب (گازگرفتن سیب کامل)
- بلال
- نان ترد یا سفت
- پفیلا یا ذرت بوداده
در این دوران شما باید از خوردن غذاها و خوراکی‌های چسبناک هم پرهیز کنید. خوراکی‌هایی مثل آدامس، تافی، شیرین‌بیان و برخی از شکلات‌ها ازاین‌دست خوراکی‌ها هستند که به طرز بدی به براکت‌ها می‌چسبند و تمیز کردنشان سخت است. بهتر است خوردن این غذاها را در دوران ارتودنسی محدود کنید و تاحدامکان آن‌ها را در روزهای اولیه یا روزهای بعد از جلسات تنظیم آرچ وایر میل نکنید.
همچنین شما باید از خوردن غذاها یا نوشیدنی‌هایی که حاوی مقدار زیادی قند هستند مثل نوشابه و آبمیوه پرهیز کنید. این غذاها خطر پوسیدگی دندان را بیشتر می‌کنند.
مشکلات رایج در دوران ارتودنسی و نحوه حل آن‌ها
احساس درد در دوران ارتودنسی یکی از رایج‌ترین شکایت‌های بیماران است و می‌تواند غذاخوردن را برای شما سخت کند. در این زمان سعی کنید به‌آرامی غذا بخورید تا درد و التهاب کمتری را احساس کنید. اگر احساس درد شدید داشتید، با مشورت دندانپزشک و درصورت صلاح دید او، از داروی مسکن استفاده کنید.
کنده‌شدن براکت نیز مشکل دیگری است که با انجام برخی نکات مراقبتی قابل‌پیشگیری است. مثلاً در این دوران شما باید سعی کنید که غذا را بیشتر با دندان‌های عقبتان بجوید و از این که با دندان‌های جلو غذا را بکنید باید پرهیز کنید. به طور مثال سعی کنید لقمه‌های غذا را کوچک کنید و سپس آن‌ها را میل کنید. اگر احساس کردید که براکت‌های شما لق شده‌اند، جداشده‌اند یا حتی شکسته‌اند، خیلی سریع یک‌وقت ملاقات از دندانپزشکان بگیرید و به مطب دندانپزشکی بروید.
جهت رزرو نوبت و دریافت مشاوره تخصصی فرم زیر را تکمیل نمایید.
مراقبت‌های پس از پایان درمان ارتودنسی
بعد از تمام‌شدن دوران درمان ارتودنسی و برداشتن براکت‌ها، در کنار رعایت بهداشت دهان و دندان، شما همچنان باید مراقبت های ارتودنسی را ادامه بدهید تا نتیجه به‌دست‌آمده از درمان را حفظ و دائمی کنید.
استفاده از ریتینر و اهمیت آن
بر اساس متن منتظر شده در سایت my.clevelandclinic.org تا مدتی بعدازاین که دندان‌ها به کمک ارتودنسی در جای درست خود قرار گرفتند، دندان‌ها هنوز مستعد جابه‌جایی یا کج‌شدن هستند. به همین دلیل بعد از درمان معمولاً یک پلاک مخصوص به نام ریتینر برای شما تجویز و ساخته می‌شود.
ریتینر یک ارتودنسی متحرک محسوب می‌شود و شما می‌توانید آن را در مواقع لازم دربیاورید.با استفاده از ریتینر دندان در جای صحیحش باقی می‌ماند تا بافت‌ها و استخوان فک در اطراف آن محکم شوند و دندان‌ها در جای خودشان ثابت شوند؛ بنابراین یکی از مهمترین مراقبت های ارتودنسی استفاده از ریتینر یا نگهدارند است. بعد از درمان ارتودنسی دندانپزشک به شما می‌گوید که برای مدت مشخصی در روز، ریترینر را در دهان خود بگذارد.
با در آوردن ریتینر شما می‌توانید دندان‌هایتان را به‌راحتی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. همچنین به نقل از سایت oral health foundation شما باید خود ریتینر را هم تمیز کنید. ریتینر را با آب ولرم آب‌کشی کنید و آن را با d; مسواک مخصوص تمیز کنید. اگر می‌خواهید کمی استراحت کنید، ریتینر را در کیت یا قاب مخصوصی که دندانپزشک به شما می‌دهد قرار دهید.
چگونگی حفظ نتایج ارتودنسی
بعد از ارتودنسی با جویدن، غذاخوردن، دندان قروچه و خوردن غذاهای سخت دندان‌ها مستعد این هستند که کج بشوند. در این دوران ریتینرها و محافظ‌های لثه حمایتی را ایجاد می‌کند که دندان را در جای خود نگه می‌دارند و به آن اجازه تغییر جا یا وضعیت نمی‌دهد. به همین دلیل باید استفاده از ریتینر را جدی بگیرید.
بعد از درمان بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و به طور منظم مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین فراموش نکنید که به طور منظم برای اطمینان از سلامت دندان‌هایتان به دندانپزشکی مراجعه کنید. در نهایت اگر ورزشکار هستید یا در هنگام خواب دندان‌قروچه می‌کنید حتماً از محافظ دندان یا ماوس گارد استفاده کنید.
نکاتی برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به وضعیت قبلی
بعد از اتمام درمان، دندان‌ها دقیقاً به وضعیت قبلی خود برنمی‌گردند؛ اما تا مدتی هنوز مستعد جابه‌جایی یا کج‌شدن هستند. در این دوران شما باید با انجام مراقبت های ارتودنسی نتیجه درمان خود را دائمی کنید.
- بهداشت دهان و دندان را چه در طول دوران ارتودنسی چه بعد از آن جدی بگیرید.
- بعد از درمان ارتودنسی، از ریتینر برای مدتی که به شما گفته شده استفاده کنید.
- سعی کنید عادت‌های ناپسندی مثل فشاردادن دندان‌ها به هم یا فشاردادن دندان‌ها با زبان را ترک کنید.
- اگر درمان شما قبل از رویش دندان‌های عقلتان تمام شد، وضعیت دندان‌هایتان را به طور مرتب با یک دندانپزشک چک کنید تا فشار ناشی از رویش دندان‌های عقل باعث جابه‌جایی یا بهم‌ریختگی دندان‌های شما نشود. اگر دندانپزشک تشخیص دهد که دندان‌عقل شما نهفته است و به دندان‌های کناری فشار وارد می‌کند، ممکن است به شما توصیه کند که یک جراحی سرپایی کوچک به نام جراحی دندان عقل انجام دهید.
- اگر ورزشکار هستید توصیه اکید ما به شما این است که از یک موس گارد یا یک محافظ لثه مناسب استفاده کنید تا برخورد ضربه به دندان‌های شما آسیب نرساند. همچنین هنگام ورزش‌هایی مثل موتورسواری یا ورزش‌های رزمی حتماً از کلاه‌های مخصوص استفاده کنید.
جمع بندی
اهمیت مراقبت های ارتودنسی را در این مقاله بررسی کردیم و گفتیم که با رعایت این مراقبت‌ها می‌توانید نتیجه درمان ارتودنسی را تثبیت کنید. نکات گفته شده را به‌خاطر بسپارید و با رعایت‌کردن آن‌ها از آسیب‌دیدن دندان‌ها یا براکت‌های ارتودنسی پیشگیری کنید. درصورتی‌که سؤالی داشتید یا ارتودنسی باعث احساس ناراحتی و اذیت شما شده بود، این مورد را به دندانپزشک خود اطلاع بدهید.
کلینیک دندانپزشکی دکتر حمیدرضا افضلی
سوالات متداول
برخی از مهمترین سوالات درباره مراقبت های ارتودنسی عبارتند از:
مراقبت های بعد از ارتودنسی شامل چه مواردی است؟
به‌طورکلی مراقبت های ارتودنسی شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده از نگهدارنده، استفاده از محافظ لثه یا ماوس گارد، داشتن رژیم غذایی مناسب و در نهایت مراجعه منظم به دندانپزشکی هستند.
آیا می‌توانم در دوران ارتودنسی از دهانشویه استفاده کنم؟
بله. شما باید در زمان انجام ارتودنسی از دهان شویه استفاده کنید تا هم ذرات غذایی باقی‌مانده در بین دندان‌ها و براکت‌ها راحت‌تر تمیز شوند و هم دهانتان خوشبو شود.
مراقبت های ارتودنسی در هنگام ورزش چه چیزهایی هستند؟
برای مراقبت از دندان‌ها در دوران ارتودنسی هنگام ورزش‌کردن از ماوس گارد و در صورت امکان از کلاه ایمنی استفاده کنید.