به عنوان یکی از عوامل مهم در حفظ سلامت دهان و دندان‌ها، آگاهی از فرآیند عصب کشی دندان از اهمیت بسیاری برخوردار است. دندان‌های سالم، عملکرد بهتری را در گرایش‌های مختلف ماهیت انسان، از خوردن تا صحبت کردن، فراهم می‌کنند.
در این مقاله، ما قصد داریم تا به طور جامع به مفاهیم مرتبط با عصب کشی دندان پرداخته و مطالبی را که شاید برای بسیاری از شما جالب و مفید باشد، بررسی کنیم. از معرفی عصب کشی دندان و زمان‌هایی که به آن نیاز است، گرفته تا انواع روش‌های اجرای آن و مراقبت‌های بعد از عمل، در این مقاله همه چیز را درباره عصب کشی دندان بررسی خواهیم کرد. همچنین به مسائلی مانند عوارض، هزینه‌ها، و تأثیرات آن بر دوران بارداری و کودکان نیز خواهیم پرداخت. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا بهترین تصمیمات را در خصوص سلامت دندان‌های خود بگیرید.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان به عنوان یک روش درمانی تخصصی در زمینه دندانپزشکی، در مواقعی که عفونت یا آسیب جدی به عصب دندان وارد شده است، به کار می‌رود. هدف اصلی این روش، حفظ دندان و جلوگیری از نیاز به استخراج آن است. زمانی که عفونت یا تخریب جدی به عصب دندان وارد شده، می‌تواند باعث درد شدید، تورم و احساس ناراحتی شود. در این صورت، عصب کشی دندان انجام می‌شود تا عفونت را از بین ببرد و عدم راحتی را برطرف کند.
در فرآیند عصب کشی، عصب و بافت حیاتی دیگر درون دندان حذف می‌شوند و محفظهٔ داخلی دندان پر می‌شود. سپس، دندان با مواد مخصوص پر می‌شود تا از وارد شدن باکتری‌ها به داخل دندان جلوگیری شود و دندان تثبیت شود. این روش معمولاً توسط اندودنتیست‌ها، دندانپزشکان تخصصی در این زمینه، انجام می‌شود و می‌تواند به حفظ دندان و جلوگیری از نیاز به استخراج آن کمک کند.
تعداد کانال های ریشه دندان
تعداد کانال‌های ریشه دندان تابع تعداد ریشه‌هاست که بستگی به نوع و موقعیت دندان و ساختار دندان‌های فرد دارد. برخلاف باور رایج، هر کانال معمولاً یک ریشه ندارد. بنابراین، دندانپزشک با روش‌های مناسب باید تعداد کانال و ریشه را مشخص کند.
به‌طور خلاصه، دندان‌های پیشین و نیش‌ها معمولاً یک کانال دارند، در حالی که آسیاب‌های کوچک دو یا سه کانال و آسیاب‌های بزرگ سه یا چهار کانال دارند. البته تعداد ریشه و کانال می‌تواند بین افراد متفاوت باشد که در این قسمت با جزئیات به بررسی آن می پردازیم:
- دندان‌های پیشین (Incisor):
- دندان‌های پیشین فک بالا: یک کانال
- دندان‌های پیشین فک پایین: یک کانال
- دندان‌های نیش (Canine):
- دندان‌های نیش فک بالا: یک کانال
- دندان‌های نیش فک پایین: یک یا دو کانال
- دندان‌های آسیاب کوچک (Premolar):
- دندان‌های آسیاب کوچک فک بالا: یک یا دو کانال
- دندان‌های آسیاب کوچک فک پایین: دو یا سه کانال
- دندان‌های آسیاب بزرگ (Molar):
- دندان‌های آسیاب اول فک بالا: سه یا چهار کانال
- دندان‌های آسیاب دوم فک بالا: سه یا چهار کانال
- دندان‌های آسیاب اول فک پایین: دو یا سه کانال
- دندان‌های آسیاب دوم فک پایین: سه یا چهار کانال
- دندان‌های عقل (Wisdom Teeth):
- دندان‌های عقل: سه یا چهار کانال
این اطلاعات معمولاً در برخی افراد می‌تواند تفاوت داشته باشد. برای اطلاعات دقیق‌تر، توصیه می‌شود که تصویر رادیوگرافی از دندان‌ها گرفته شود و توسط دندانپزشک بررسی شود.
چه زمانی نیاز به عصب کشی دندان است؟
زمانی که دندان دچار تخریب یا پوسیدگی عمیق می‌شود و عصب دندان تحت تأثیر قرار می‌گیرد، یا در صورت وجود آسیب جدی به دندان ناشی از ضربه یا صدمه، عصب کشی دندان لازم می‌شود. علاوه بر این، اگر عفونت در داخل دندان یا در اطراف ریشه دندان پیش آید و باعث درد و تورم مداوم شود، انجام عصب کشی دندان ضروری است. به طور کلی، هر زمان که عصب دندان به هر دلیلی تحت فشار قرار می‌گیرد و درمان‌های دیگر نتیجه مطلوبی ندارد، عصب کشی دندان مورد نیاز است.
تشخیص و تصمیم نهایی در مورد نیاز به عصب کشی دندان توسط دندانپزشک بر اساس بررسی وضعیت دندان و نیازهای بالینی هر فرد انجام می‌شود.
آیا عصب کشی درد دارد؟
عمل عصب کشی دندان زمانی که توسط یک دندانپزشک ماهر و با استفاده از مواد مخصوص انجام شود، معمولاً درد یا ناراحتی بسیار کمی دارد . اما در برخی موارد مانند زمان تزریق بی حسی ممکن است احساسی ناخوشایند یا درد خفیف برای بیمار ایجاد شود.
این احساسات معمولاً به عواملی مانند وضعیت دندان قبل از عمل، واکنش فرد به تزریق بی حسی، یا استفاده از ابزارهای دندانپزشکی درون دهان ارتباط دارد. اگرچه این درد معمولاً در مقیاس کمتری نسبت به درد قبل از درمان است و به مرور زمان کاهش می‌یابد.
در هر صورت، برای کاهش این ناراحتی‌ها، دندانپزشک ممکن است مواد ضد التهاب و تسکین دهنده را به شما توصیه کند .
چرا درمان به موقع ریشه یا عصب کشی دندان مهم است؟
درمان به موقع ریشه یا عصب کشی دندان اهمیت بالایی دارد؛ زیرا باعث حفظ دندان و جلوگیری از آسیب‌های جدی می‌شود. بدون این درمان، عفونت در ریشه یا عصب دندان می‌تواند منجر به تخریب آن شده و نیاز به خارج کردن آن را به همراه داشته باشد. همچنین، عفونت می‌تواند منجر به درد شدید، تورم، و حتی تب شود. به همین دلیل، انجام عصب کشی دندان به موقع، از ایجاد مشکلات جدی‌تری جلوگیری می‌کند و به فرد کمک می‌کند تا از زندگی بدون درد و ناراحتی لذت ببرد.
انواع روش انجام عصب کشی دندان
انواع مختلف عملیات عصب کشی دندان وجود دارد که هر کدام به صورت خاصی انجام می‌شوند:
- عصب کشی معمولی (Conventional Method): این روش، یکی از متداول‌ترین روش‌های درمان عصب کشی دندان است. در این روش، پزشک با استفاده از ابزارهای پیشرفته، به محفظه پالپ دندان دسترسی می‌یابد و عصب را حذف می‌کند. سپس، فضای داخلی دندان پر شده و دندان با روکشی محافظت می‌شود.
- عصب کشی یک جلسه‌ای (Single-visit Method): در این روش، عملیات عصب کشی دندان تنها در یک جلسه انجام می‌شود، بر خلاف روش معمولی که نیاز به چند جلسه دارد. این روش مناسب برای مواردی است که عفونت پخش نشده و به سرعت قابل درمان است.
- عصب کشی اندودنتیک (Endodontic Microsurgery): این روش در مواردی استفاده می‌شود که عصب کشی معمولی نتیجه مطلوبی نداشته باشد یا امکان دسترسی به عفونت بدون مشکلات تشخیصی ممکن نباشد. در این روش، با استفاده از میکروسکوپ، دندان باز شده و عفونت برداشته شده و پس از پر کردن دوباره ریشه، دندان بازسازی می‌شود.
- پالپوتومی کودکان (Pediatric Pulpotomy): این روش برای کودکان استفاده می‌شود و در آن پالپ دندان از قسمت تاج دندان حذف می‌شود. پس از تمیز کردن و عفونت‌زدایی، دندان با مواد درمانی پر می‌شود.
- عصب کشی جایگزینی احیاکننده حفره میانی (Regenerative Endodontics): این روش جدیدتر است و با هدف حفظ عملکرد طبیعی دندان انجام می‌شود. از تکنیک‌های پیشرفته‌ای استفاده می‌شود که دندان را درمان کرده و به زندگی باز می‌گردانند.
مراحل انجام عصب کشی
در این بخش به بررسی مراحل مختلفی که معمولا در عصب کشی دندان طی می شود می پردازیم و برای هر یک توضیح کوتاهی ارائه می کنیم.
مراحل انجام عصب کشی دندان عبارتند از:
1-بی حسی موضعی
در این مرحله، محل عمل (دندان) با استفاده از مواد بی حس کننده، مانند انواع اسپری یا آمپول‌های بی حسی موضعی، به طور کامل بی حس می‌شود. این کار باعث می‌شود تا بیمار احساس کمتری از درد و ناراحتی در طول عمل جراحی داشته باشد.
2-برداشتن پالپ دندان
پس از بی حسی موضعی، پزشک با استفاده از ابزارهای دندانپزشکی، پالپ دندان (بخش داخلی و عصبی) را به دقت برداشته و حذف می‌کند. این مرحله از روند عمل جراحی است که اطمینان می‌دهد که عصب دندان کاملاً حذف شده و هیچ باقیمانده‌ای باقی نمانده است.
3-ضدعفونی کردن ریشه
پس از برداشتن پالپ دندان، ریشه دندان و فضای داخلی آن با محلول‌های ضدعفونی کننده شسته می‌شود تا هرگونه باکتری و عفونتی را که ممکن است درون ریشه وجود داشته باشد، از بین برود.
4-قرار دادن ابزار مخصوص در ریشه
پس از ضدعفونی کردن ریشه، پزشک ابزارهای مخصوصی را به دقت در داخل ریشه دندان قرار می‌دهد تا فضای داخلی را تمیز کند و برای پر کردن بهتر آماده شود.
5-پر کردن دندان
پس از آماده‌سازی ریشه، فضای داخلی ریشه با مواد پر کننده و ضد عفونی کننده پر می‌شود تا هرگونه خالی‌ها و فضای خالی داخل ریشه دندان پر شده و از عفونت جلوگیری شود.
6-قرار دادن پروتز مناسب
در نهایت، دندان پس از پر شدن ریشه و تمام شدن مراحل عمل جراحی، با یک پروتز مناسب یا روکش دندان محافظت می‌شود. این پروتز به دندان استحکام و قدرت اضافه می‌کند و از آن محافظت می‌کند.
عصب کشی دندان چقدر طول می کشد؟
مدت زمان لازم برای عصب کشی دندان متغیر است و بستگی به عوامل مختلفی دارد. این عوامل شامل پیچیدگی مورد، تعداد ریشه‌ها و کانال‌ها، تجهیزات مورد استفاده، و تجربه پزشک می‌شود. عموماً، این فرآیند حدود یک تا دو ساعت طول می‌کشد، اما ممکن است در موارد خاص، زمان بیشتری لازم باشد.
عصب کشی در دوران بارداری
عصب کشی در دوران بارداری موضوعی مورد بحث و توجه در بین مادران باردار می باشد. این مرحله باید با دقت و توجه انجام شود. زمانی که یک زن باردار نیاز به عصب کشی دارد، پزشک باید مزایا و معایب این روند را با او بررسی کند و ریسک‌های ممکن را توضیح دهد.
عموماً، در دوران بارداری می‌توان عصب کشی را انجام داد، اما باید احتیاط‌های لازم را رعایت کرد تا به سلامتی مادر و جنین آسیبی نرسد. در موارد ضروری، انجام عمل در دوران بارداری توصیه می‌شود، اما باید این تصمیم با توجه به وضعیت خاص و توافق مادر و پزشک انجام شود.
عصب کشی در کودکان
با توجه به اهمیت حفظ سلامت و زیبایی دندان‌های کودکان، عصب‌کشی برای آنها ضروری است. انجام این فرآیند در صورت نیاز، از عفونت‌های مزمن جلوگیری کرده و به حفظ دندان‌های دائمی کمک می‌کند. همچنین، با رفع درد و ناراحتی ناشی از التهابات، کودکان می‌توانند به طور صحیح غذا بخورند و از سلامت دستگاه گوارش خود اطمینان حاصل کنند. به علاوه، داشتن دندان‌های سالم و زیبا، به اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند و ظاهر آنها را بهبود می‌بخشد. در نهایت، عصب‌کشی دندان به پیشگیری از عفونت‌های مزمن و انتقال آنها به سایر اعضای بدن کمک می‌کند.
دلایل عصب کشی مجدد دندان
عصب کشی مجدد دندان ممکن است به دلیل عوارضی همچون بازگشت عفونت یا التهاب، حجم ناکافی پالپ، عدم موفقیت در درمان قبلی، یا استفاده ناکافی از مواد مناسب درمانی انجام شود. در این حالت، عصب کشی مجدد برای بهبود وضعیت دندان و رفع عوارض لازم است.
مراقبت های بعد از عصب کشی
مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان شامل مراقبت و نگه‌داری اصولی از دندان‌های آسیب‌دیده، رعایت دستورات پزشک، حفظ بهداشت دهان، مراجعه به دندانپزشک در زمان مشخص شده و اطلاع‌رسانی در مورد علائم ناهنجار می‌شود. این مراقبت‌ها کمک می‌کنند تا درمان عصب کشی دندان به درستی تکمیل شده و عوارض بعدی کاهش یابند.
خطرات و عوارض عصب کشی دندان
عصب‌کشی دندان، همانند هر روش پزشکی دیگری، با خطرات و عوارضی همراه است که باید در نظر گرفته شوند. این شامل عفونت و التهاب، حساسیت و التهاب پس از عمل، تغییر رنگ دندان، ضعف ساختاری دندان، نیاز به ترمیم مجدد، و عوارض غیر مستقیم می‌شود. با این حال، با رعایت نکات بهداشتی، انجام عمل توسط پزشک ماهر، و پیگیری منظم پس از عمل، بسیاری از این عوارض و خطرات قابل پیشگیری یا کاهش هستند.
هزینه عصب کشی دندان
هزینه درمان ریشه در کلینیک دکتر افضلی در سال 1403 وابسته به عوامل مختلفی است که شامل موقعیت جغرافیایی، تخصص دندانپزشک، پیچیدگی مورد درمان و عوامل دیگر می‌شود. این هزینه معمولاً برای دندان‌های جلو ارزان‌تر است زیرا دسترسی به آنها آسان‌تر است و کمترین تعداد کانال را دارند. عواملی که می‌توانند بر هزینه تأثیر بگذارند شامل تعداد کانال‌های دندان، پیچیدگی مورد، هزینه‌های مرتبط، محل عمل و بیمه دندانپزشکی می‌شوند.
لیست قیمت هزینه درمان ریشه را مشاهده کنید.
